Strona główna » PRL

Tag: PRL

Kowary. Muzeum Sentymentów.

Może się wydawać, że w pewnym sensie jestem monotematyczny, chociaż lepsze słowo będzie „monomiejscowy”. O co chodzi? Mam na swojej mapie miejsc, trzy ulubione miejsca. Oczywiście ta lista jest bardzo długa, ale w głowie siedzą trochę te, które są z jednej strony blisko i daleko. To trochę taki paradoks. Wracając co tych trzech miejsc są to: Terespol, Kowary i Hel. Dla osób, które posiadają mapę i kompas w głowie, szybko odkryją, że wszystkie trzy miejscowości, są na obrzeżach  Polski. Hel wiadomo. Terespol na wschodzie na granicy z Białorusią, a Kowary tuż przy granicy z Czechami w Karkonoszach. I to właśnie na nich się dziś skupię, a w szczególności na jednym miejscu jakim jest pewne magiczne miejsce.

To mój drugi raz w tym roku gdy jestem w Kowarach. W 12 miesięcy, czwarty. Kowary są oddalone o blisko 480 kilometrów od Warszawy. To kawał drogi, ale droga jest dobra i będzie jeszcze lepsza. Może się wydawać, że Kowary są na końcu świata. I trochę tak jest bo czuje się, że jest to miasto zapomniane, pomijane, opuszczone. Chociaż po części tak jest to do tego trzeba dorzucić takie określenia jak piękno, spokój, cisza i tajemnicę. Do tego sentyment. O tak. Podczas tego pobytu byłem w Ośrodku Wczasowym „Przedwiośnie” w którym byłem… uwaga 30 lat temu z moim Tatą. Coś tam pamiętam bo miałem 6 lat. I jakoś te Kowary tak zostały w mojej głowie, ale temat tego miasta odrodził się po spotkaniu z Jackiem Podemskim i jego wizycie w kopalni uranu „Podgórze”. Jakoś tak udawało mi się tam bywać regularnie w tych Kowarach. Dziś jakoś nie wyobrażam sobie bym tam nie mógł jeździć. Kowary są blisko Karpacza, którego może nie tyle nie lubię co unikam. Tłumy turystów to nie jest to co lubię. Mój blog nie jest blogiem w którym opisuję jakieś miejsca do zwiedzania bo się tym nie zajmuję, ale dziś zrobię wyjątek bo warto.

Mowa o Muzeum Sentymentów, które jest dziełem Andrzeja Olszewskiego (miałem okazję poznać). Mieści się w dawnej Fabryce Dywanów. To jest kultowe miejsce tak samo jak dywany z kowarskiej fabryki. Pewnie wielu z Was miało taki dywan w domu rodziców, to pewnie pierwsze kroki robiliście właśnie na nich. Niestety fabryka upadła jak komuna w Polsce (tu na szczęście dobrze). Dziś jest to spory budynek fabryczny, raczej hala, a front tego budynku to właśnie Muzeum Sentymentów.

Czym jest? Jest podróżą w czasie. Ja uwielbiam klimat rzeczy związanych z poprzednią epoką. Po prostu socjalistyczny design w rzeczach użytkowych, architektura… prawie wszystko! Sam w domu używam zastawy Społemowskiej, więc uwierzcie mi, ale połowę tego Muzeum to bym ukradł i w domowym zaciszu cieszył oczy. Bo to miejsce właśnie od tego jest. Nie wiem jak odczuwają to miejsce bardzo młodzi ludzie i nie interesuje mnie to, ale dla mnie jest podróż do czasów dzieciństwa. To jest magiczne jak bardzo wszystko to się zmieniło, jak bardzo w swojej głowie pielęgnuje lata 90-te. Tutaj można wszystkiego dotknąć. To piękne miejsce.

Więcej może nie będę pisał, bo są od tego fotografie i samo miejsce. Jednak jeśli będziecie w okolicach Jeleniej Góry, Karpacza, Szklarskiej Poręby to koniecznie wpadajcie do Kowar. Polecam z całego serca :) Mianuję się Ambasadorem Promocji Kowar.

Muzeum Sentymentów
ul. Zamkowa 9, 58-530 Kowary
muzeumsentymentow.pl


Mam jeszcze jedno marzenie związane z tym miastem. To właśnie tutaj chciałbym wynająć jakieś małe mieszkanko na miesiąc. Im mniej mebli tym lepiej. Po prostu wygodne łóżko, radio, mała kuchnia, łazienka i okno. To tutaj chciałbym napisać swoją pierwszą książkę, która w różnej formie chodzi mi po głowie od 6 lat, a jakoś wewnętrznie czuję, że to właśnie Kowary są do tego stworzone. Takie miejsce, gdzie wieczorem nikogo nie ma na ulicach, a zza okna wpada świeże powietrze.


Baza Rakietowa

5557 5558 5559 55510 55511 55512 55513 55514 55515 55516 55517 55518 55519 55520
„W 1962 roku rozpoczęto formowanie dywizjonów mających wejść w skład 13 Dywizji Artylerii OPK im. Powstańców Śląskich z siedzibą w Bytomiu. W Zimnej Wódce znalazł się 12 Dywizjon Rakietowy OPK wyposażony początkowo w „Dźwiny”, których miejsce zajęły później „Wołchowy”. Od 1964 roku dywizjon wchodził w system dyżurów bojowych wojsk OPK.
Jednostkę ostatecznie rozformowano w 1998 roku”

Las. Betonowa droga, która kończy się kolejną drogą w las. Na rozwidleniu trzy drogi. Ta po lewej prowadzi do pierwszych zabudowań. Uwielbiam takie miejsca, które realnie brały udział w „zimnej wojnie”. Wrócimy tam.

Gdy słyszę R-1

5551
5552
5553

W górach spadł śnieg. Na końcu drogi parking, mieści się tu jakiś hotel, może dwa większe pensjonaty.  Gdzie tylko człowiek spojrzy, góry. Powietrze jest chłodne, czyste, przyjemnie tu oddychać. Mowa o krawędzi miasta Kowary w Karkonoszach. Mieści się to jedno z moim zdaniem, ciekawszych miejsc na mapie Polski. Przyjechaliśmy tu specjalnie by zobaczyć dostępną do zwiedzania (bezstresowego) sztolnię numer 19a, byłą kopalnię uranu, a później inhalatornię radonową. Cały ten dobytek ma pod swoją opieką dwóch braci, pasjonatów. Wejście do sztolni to koszt 15 złotych i cała ta suma idzie na pracę związaną z utrzymaniem i udostępnianiem tego miejsca dla ludzi. Kawał cholernie dobrej roboty. Jesteśmy w dwójkę i jeden z braci. Dostajemy latarki, idziemy w głąb, słuchając historii tego miejsca. Uwielbiam takie miejsca. Na szukanie i zwiedzanie innych sztolni nie byliśmy totalnie przygotowani. Z takimi miejscami nie ma żartów. Od wejścia do końca ten wydrążonego w ziemi tunelu jest prawie 700 metrów. Promieniowania brak.

Kopalnia Podgórze działała od 1950 roku do 1958.  W późniejszym etapie swojej działalności była częścią zakładów R-1 (Zakłady Przemysłowe R-1 / rosyjski kryptonim Предприятие Кузнецкие Рудники). Z tej jednej kopalni wydobyto 196 ton uranu z czego prawie 99,9% wyjechało do ZSRR gdzie (najpewniej) wybudowano z niej bombę atomową. W latach 1974-1989 było można tam wdychać radon, który w małych ilościach działa leczniczo. Do dziś zostało tam sporo elementów o tym świadczących m.in. metalowe leżaki, które udało mi się sfotografować.

Także widoczny na fotografii szyb, zalany wodą, ma głębokość 242 metrów.

A gdy słyszę R-1 widzę fabrykę na skraju gór i widzę cały ten klimat lat 50-tych. Tajna kopalnia, tajne projekty, tajne laboratoria, papiery, teczki i śmierć. Zawsze musi się ona gdzieś pojawić. Wiosną lub latem chciałbym tam powrócić i zobaczyć ją z bliska.